Bài thuyết minh về Campuchia

 CAMPUCHIA (CAMBODIA)

                                 

Quoác Kyø                                                 Quoác Huy

 

-         Khaåu hieäu quoác gia:

Tieáng Khmer:             “QUOÁC GIA, TOÂN GIAÙO, HOAØNG THÖÔÏNG”

-         Thuû ñoâ:                      PHNOM PENH (NAM VANG)               11^o31’N 104^o49’E 

-         Ngoân ngöõ:                 tieáng Khmer

-         Chính phuû:                theo Quaân Chuû Laäp Hieán Daân Chuû

-         Vua:                          Norodom Sihamoni

-         Thuû töôùng :                Hun Sen

-         Ñoäc laäp :                   Töø söï cai trò cuûa Phaùp

-         Tuyeân boá :                 1949

-         Coâng nhaän :              1953

-         Dieän tích:                   181.040 km² (haïng 87)

-         Daân soá :                     13.363.421 (öôùc löôïng naêm 2004)

-         Maät ñoä:                     74 ngöôøi/km².

-         GDP (2003):               Toång soá: 29,344 tyû Myõ kim (haïng 86).

Treân ñaàu ngöôøi (PPP): 2.189 Myõ kim.

-         Tieàn teä:                      Riel

-         Maõ soá ñieän thoaïi:      +855

-         Nhieàu ngöôøi hieåu tieáng Phaùp vaø tieáng Anh. Dollar Myõ raát thoâng duïng.

 

1.    PHNOMPENH

-  Taïi Moäc Baøi coù khoaûng 05 casino (ñang xaây döïng theâm 2 casino). Qua cöûa khaåu chôi Casino thì khoâng caàn phaûi laøm visa Cam.

-  Ñöôøng boä ñi baèng cöûa khaåu Moäc Baøi vaøo Phnom Penh (150km, khoaûng 3h). Laøm thuû tuïc visa nhaäp caûnh vaøo Campuchia. Qua Thò xaõ Sveyrieâng vaø beán phaø Neak Löông ñeán Phnom Penh (töø phaø ñeán PHN khoaûng 60Km – hôn 1 tieáng).

-  Cung Ñieän Hoaøng Gia: xaây döïng töø naêm 1866. Nôi ôû vaø laøm vieäc cuûa Hoaøng gia töø naêm 1870. hieän quoác tröôûng Sihamoni vaãn ñang laøm vieäc taïi ñaây. Coâng trình kieán truùc ñeïp quay maët veà ñaïi loä Sothearos nhìn ra soâng Mekong.

(Phí tham quan: 06^USD, bao goàm: Leä phí maùy aûnh, Leä phí camera). Chæ ñöôïc chuïp hình beân ngoaøi, khoâng maëc vaùy ngaén, aùo saùt naùch, quaàn short, ko ñöôïc ñem maùy chuïp hình, camera vaøo tham quan beân trong Hoaøng Cung.

 

 

 

 

-  Chuøa Baïc: Trong phaïm vi Hoaøng Cung. Neàn chuøa Baïc ñöôïc loùt baèng 5.329 vieân gaïch baèng baïc coù hoa vaên, moãi vieân naëng 1.125kg (= 6,5 taán). Trong chuøa coøn coù töôïng Phaät baèng ngoïc bích cao gaàn 1m vaø raát nhieàu töôïng vaøng (neân coøn goïi laø Chuøa Vaøng). Töôïng vaøng lôùn nhaát cao gaàn 02m, naëng 90kg ñöôïc daùt bôûi 2.086 vieân kim cöông, coù vieân ñöôøng kính 03cm. sau löng chuøa coù moâ hình Angkor thu nhoû khaù ñeïp.

-  Ñaøi Ñoäc laäp – Töôïng ñaøi Höõu Nghò: Bieåu töôïng ñoäc laäp cuûa Campuchia (ngaøy 09.11.1953). toaï laïc taïi voøng xoay ngaõ tö ñaïi loä Shihanouk vaø Norodom.

-  Quaûng tröôøng soâng 4 maët: Doïc ñaïi loä Sisavath, nôi doøng soâng Mekong chia laøm 3 nhaùnh: Soâng Tieàn, Soâng Haäu (phía Cam laø soâng Bassac) ñoå veà Vieät Nam, soâng Tonlesap ñoå ngöôïc ra Bieån Hoà (Tonlesap lake). Soâng Mekong chaûy qua Campuchia daøi 494Km treân toång chieàu daøi hôn 4200Km. Doïc bôø soâng coù nhieàu quaùn coùc traûi chieáu cho khaùch ngoài thöôûng thöùc aåm thöïc bình daân.

-  Naga Casino:  casino lôùn nhaát Campuchia.

-  Nhaø tuø Tousleng: Giôùi haïn bôûi caùc ñöôøng: 131, 350, 113, 320. tröôùc ñaây voán laø tröôøng hoïc. Trong thôøi kyø Poânpoát cai trò (1975 – 1979), ñaây laø ñòa nguïc traàn gian cuûa nhaân daân Campuchia. Coù bieät danh laø S-21. Taïi ñaây, haøng chuïc ngöôøi bò tra taán ñaày ñoïa, 10.499 ngöôøi ñaõ bò gieát baèng nhieàu hình thöùc man rôï nhaát trong lòch söû loaøi ngöôøi. Trong Baûo taøng coøn giöõ laïi haøng ngaøn ñaàu laâu cuûa nhöõng ngöôøi bò gieát haïi taïi ñaây. (Veù t.quan: 02^USD).

-  Baûo taøng quoác gia: Nôi löu tröõ treân 5000 hieän vaät quyù qua caùc trieàu ñaïi cuûa Ñeá cheá Kh’mer vaø neàn vaên minh Angkor röïc rôõ. (Veù tham quan:03^USD).

-  Wat Phnom: coøn goïi laø Chuøa Baø Peânh, xaây döïng naêm 1372. Baø Peânh ñöôïc xem laø ngöôøi khai sinh ra ñaát Phnompenh. Beân hoâng chuøa coù ñoàng hoà lôùn ñöôïc troàng coû xanh. Toaï laïc taïi voøng xoay ñaïi loä Norodom vaø caùc ñöôøng 102, 51, 19, 94, 96, 92, …(Veù t.quan: 01^USD).

-  Ñaûo Anhatay, tham quan Laøng sôn maøi myõ ngheä vaø tìm hieåu cuoäc soáng haøng ngaøy cuûa ngöôøi daân.

-  Mua saém taïi caùc chôï:

§  Chôï O’âsay (chôï Caây Tre): baùn ñieän maùy, gaïo, caùc loaïi khoâ. Giôùi haïn caùc ñöôøng: 111, 141, 166, 182.

§  Thmaây (Chôï Môùi): baùn ñoà trang söùc, quaàn aùo môùi, ñoà “sida”, coân truøng, … Giôùi haïn bôûi ñaïi loä Charles De Gaulle, Campuchia Krom, Monivong.

§  Cha (Chôï Cuõ): giôùi haïn bôûi caùc ñöôøng 110, 108, 15, 13.

§  Toul (chôï Nga): Baùn haøng löu nieäm, haøng giaû coå. Giôùi haïn bôûi ñöôøng 444, 450, 163, 155.

§  Olympic: Ngaõ tö Ñaïi loä Shihannouk vaø Monivietn. Chôï baùn sæ vaûi, quaàn aùo.

§  Sieâu thò Soya: sieâu thò cao caáp nhaát Cam, giaù khaù ñaét nhöng haøng ñaûm baûo chaát löôïng.

-  Toái tham quan Thuû ñoâ Phnoâmpeânh veà ñeâm vaø ñi doïc theo bôø soâng Meâkoâng thô moäng qua chieác caàu noái lieàn giöõa thuû ñoâ Phnoâmpeânh vôùi khu phoá cuûa caùc nhaø haøng ñaëc saûn Ngöôøi Hoa.

 

2.    SIEM RIEP

-  Saân bay quoác teá Siem Riep.

-  Töø cöûa khaåu Moäc Baøi ñi Siem Reap khoaûng 512km. Ñöôøng boä ñi ngang qua vaø aên tröa taïi tænh Campong Cham.

-  Neáu ñi theo höôùng vaøo Phnompenh thì maát thôøi gian hôn vì phaûi qua phaø Neaklöông. Töø cöûa khaåu ñeán Phnom Penh laø 150Km, töø Phnom Penh ñeán Siem Reap laø 314km (toång coäng ñi khoaûng 5 tieáng ñeán SR).

-  Siem Reap laø coá ñoâ cuûa Kh’mer maø bieåu töôïng röïc rôõ nhaát laø quaàn theå Angkor caùch Siem Reap 7Km ñöôïc xaây döïng töø theá kyû X ñeán ñaàu theá kyû XIII. Coâng vieân Angkor roäng 55km² naèm giöõa röøng nguyeân sinh. ÔÛ phía Baéc Siem reap töøng laø Trung taâm vaên hoaù cuûa ñeá cheá Kh’mer huøng maïnh. Naêm 1992, Angkor Wat ñöôïc Unessco coâng nhaän laø “Di saûn vaên hoaù theá giôùi”. Vôùi haøng traêm ñeàn ñaøi, Angkor ñöôïc xem laø kyø quan haøng ñaàu theá giôùi veà ñieâu khaéc vaø kieán truùc. Töø theá kyû XIV, nhöõng ngoâi ñeàn bò laõng queân maõi ñeán 1860 môùi ñöôïc phaùt hieän bôûi Hessi Mouhot, moät nhaø thaùm hieåm ngöôøi Phaùp (moä oâng hieän coøn ôû Luang – Prabang, Laøo).

-  Ñöôøng vaøo Angkor laø ñoaïn caàu ñaù daøi baéc qua hoà nöôùc bao quanh ñeàn. Hai beân caàu laø nhöõng töôïng hình ñaàu ngöôøi töôïng tröng cho beân thieän vaø beân aùc.

-  Khu Ñeàøn Angkor Wat (Kinh ñoâ chuøa): Chu vi 5,6km, coù töôøng cao haøo saâu chung quanh, ít bò hö haïi nhaát. Coâng trình baèng ñaù xanh vôùi sô ñoà nguõ ñieåm. Xaây döïng döïa theo söû thi Ramayana cuûa AÁn Ñoä, moâ taû cuoäc soáng theá giôùi beân kia vaø laêng vua Suryavarman II. Ñeàn xaây döïng töø theá kyû XII theo phong caùch Hindu thôø thaàn Visnu. Thaùp chính cao 65m, 04 thaùp phuï cao 42m. chia laøm 03 taàng. Moät trong nhöõng kyø quan cuûa theá giôùi, thieâng lieâng baäc nhaát ôû Ñaát nöôùc Chuøa Thaùp, nôi ñaây ñaõ theâu deät neân bieát bao truyeàn thuyeát veà söï tích AÊngkor huyeàn bí, chuïp aûnh löu nieäm vôùi hình naêm ngoïn thaùp soi boùng döôùi hoà sen röïc rôõ. Taát caû caùc hoaï tieát trang trí baèng ñaù nhö töôïng Phaät, vuõ nöõ, chieán binh vaø caùc hình hoa sen minh hoaï söû thi Ramayana vaø Mahabharata ñeàu raát soáng ñoäng, meàm maïi 1.700 naøng Apsara ôû Angkor laø 1.700 vuõ nöõ hoaøn toaøn khaùc nhau, vôùi thaân hình tuyeät myõ, nhöõng veû maët vaø tö theá, ñoäng thaùi khoâng heà truøng laäp.

-  Ñeàn Angkor Thom (Kinh ñoâ lôùn – Hoaøng Cung): Chu vi 12km, vôùi 05 coång thaønh coù töôøng cao haøo saâu bao quanh. Ñöôøng vaøo qua cöûa Nam cuûa Angkor Thom raát aán töôïng: hai beân laø caùc töôïng thaàn oâm thaân con raén 07 ñaàu, daøi khoaûng vaøi traêm thöôùc doïc hai beân cöûa vaøo thaønh phoá coå naøy.

Trung taâm cuûa thaønh phoá Angkor Thom laø ñeàn Bayon, vôùi boán cöûa theo boán höôùng. Keá Bayon veà phía taây baéc laø cung ñieän vua Phimeanakas, töø ñoù cuõng coù moät truïc chaïy veà phía ñoâng ra moät cöûa nöõa goïi laø cöûa “chieán thaéng”. Angkor Thom vì theá coù hai trung taâm theå hieän hai thôøi kyø lòch söû xaây döïng khaùc nhau hình thaønh Angkor Thom. Khi Mouhot ñeán ñaây thì töø töôøng thaønh cuûa Angkor Thom vaøo trong laø röøng ruù daày ñaët, caây cao, daây leo khaép nôi khoâng theå naøo bieát laø coù thaønh phoá, ñeàn, ñieän coå trong ñoù. Hoûi vaøi cö daân trong laøng gaàn ñoù thì chæ bieát laø trong ñoù coù ñieän ñoå naùt vôùi nhieàu ñaù ñoå ngoãn ngang giöõa röøng vaø treû con thöôøng hay chôi troø chôi aån nuùp trong nhoùm ñaù töôïng bò röøng che phuû. Raát khoù khaên ñeå ñi ñeán nôi, Mouhot ñaõ ngôõ ngaøng tröôùc caùc thaùp maø treân ñoù ôû boán höôùng laø töôïng maët ngöôøi mæm cöôøi huyeàn bí giöõa caûnh ñoå naùt trong röøng thaúm, maø baây giôø laø vò trí cuûa ñieän goïi laø Bayon, vôùi caùc ñieâu khaéc treân moät soá neàn beä ñaù chung quanh caùc thaùp moâ taû caùc huyeàn thoaïi, caûnh chieán traän, caûnh ñôøi soáng xaõ hoäi, vaên hoùa cuûa moät neàn vaên minh ñaõ bieán maát maø khoâng ai bieát. Phaûi maát moät thôøi gian nghieân cöùu laâu naêm sau naøy qua caùc caùc bia kyù coøn soùt laïi môùi bieát ñöôïc töôïng maët ngöôøi huyeàn bí treân caùc thaùp cuûa Bayon laø Bodhisattva Avalokitesvara Samanthamukha bieåu töôïng cho vua Jayavarman VII. Angkor Thom ñöôïc Jayavarvan VII xaây döïng sau Angkor Wat gaàn 100 naêm.

Ñaëc bieät ôû Bayon so vôùi caùc nôi khaùc laø söï hieän dieän troäi haún cuûa aûnh höôûng Phaät giaùo Mahayana maëc daàu coù söï choàng cheùo vôùi aûnh höôûng AÁn giaùo so vôùi caùc ñeàn ñieän khaùc ôû Angkor. Cuõng khoâng laï gì vì ngöôøi taïo Bayon vaø xaây döïng nhieàu nhaát ôû Angkor Thom laø vua Jayavarman VII, vò vua theo phaät giaùo Mahayana. Döôùi trieàu vua Jayavarman VII, Angkor ñaõ leân ñeán tuyeät ñænh theå hieän treân kieán truùc, ngheä thuaät vaø quyeàn löïc. Sau Jayavarman VII, Angkor baét ñaàu suy suïp vaø cuoái cuøng ñieâu taøn, vaø hoaøn toaøn boû troáng sau khi bò quaân Xieâm taøn phaù.

Töø xöa ñeán nay Angkor Thom coù aán töôïng vaøo du khaùch ñeán thaêm khoâng keùm söùc maïnh huyeàn bí cuûa Angkor Wat. Giöõa quang caûnh ñoå naùt, ñi quanh nhöõng taûng ñaù lôùn naèm ngoãn ngang ôû Bayon, nhìn leân khaép nôi moïi höôùng luùc naøo ta cuõng thaáy töôïng ñaàu ngöôøi mæm cöôøi hieåm bí treân caùc thaùp nhìn ta ñi thaêm quan nhö muoán cho ta bieát laø taát caû ñeàu voâ thöôøng treân theá giôùi naøy, ngay caû Bayon tröôùc maét du khaùch. Coù toång coäng 256 göông maët ñaù treân 54 thaùp nhìn khaép höôùng ôû Bayon.
Caáu truùc ñeàn Bayon goàm ba taàng, Caû ba taàng ñeàu bò hö haïi, ñoå naùt, gaïch ñaù naèm ngoån ngang. Naêm 1924, Henri Parmentier (nhaø khaûo coå Phaùp, ngöôøi thaønh laäp ra vieän baûo taøng Chaøm ôû Ñaø Naüng) ñaõ tìm ñöôïc ôû Bayon moät töôïng boà taùt Lokesvara. Sau naøy trong loøng trung taâm Bayon, moät töôïng Phaät lôùn cuõng ñöôïc tìm ra. Ñieàu naøy chöùng toû Bayon laø ñeàn thôø Phaät giaùo chöù khoâng phaûi AÁn giaùo nhö ngöôøi ta nghæ luùc ban ñaàu.

Treân moät soá caùc beä ñaù laøm neàn chung quanh thaùp Bayon ôû taàng moät laø caùc ñieâu khaéc tuyeät taùc. Nhöõng böùc tranh phuø dieâu taïc treân ñaù moâ taû raát soáng ñoäng caûnh dieãn haønh cuûa vua vaø hoaøng gia, traän thuyû chieán giöõa quaân Khmer, Chaøm, Xieâm, caùc ngöôøi Hoa buoân baùn, sinh hoaït ôû chôï. Ta haûy töôûng töôïng hình aûnh soáng ñoäng maø söù giaû Trung Hoa Chaâu Ñaït Quan (Zhou Daguan) cuûa nhaø Nguyeân Moâng coå coù maët taïi Angkor trong naêm (1296-1297). Naêm 1296, Chaâu Ñaït Quan dieãn taû caûnh tuaàn haønh cuûa vua Indravarman caàm göôm thieâng, preah khan, nhö sau:

“Khi nhaø vua ra khoûi ñieän, binh lính ñi daãn ñaàu; keá ñoù laø côø, bieåu ngöõ vaø aâm nhaïc. Cung nöõ, töø ba ñeán naêm traêm, maëc y phuïc trang trí hoa, hoa caøi treân toùc, caàm ñeøn caây treân tay, vaø taïo thaønh moät ñoäi. Ngay caû luùc ban ngaøy, ñeøn caày vaãn ñöôïc thaép ñoát. Keá ñoù laø nhöõng tyø nöõ, mang giaùo vaø khieâng, nhoùm hoä heä vua, xe keùo bôûi deâ vaø ngöïa, laøm baèng vaøng ñi keá tieáp. Caùc quan laïi vaø hoaøng töû ngoài treân löng voi, vaø ñaèng tröôùc hoï, ngöôøi ta coù theå thaáy töø xa, haèng haø sa soá goïng duø maøu ñoû. Sau hoï laø vôï vaø caùc naøng haàu cuûa vua trong caùng, xe keo, treân löng ngöïa vaø löng voi. Hoï coù hôn moät traêm loïng trang trí baèng vaøng. Sau hoï laø nhaø vua, ñöùng treân löng voi, caàm göôm thieâng. Ngaø voi ñöôïc bao boïc baèng vaøng.

OÂng moâ taû moät thaønh phoá phuø hôïp chính xaùc vôùi thaønh phoá cuûa nhaø vua Jayavarman VII, Angkor Thom ngaøy nay, vôùi caùc töôøng vaø haøo bao boïc chung quanh, naêm cöûa vôùi caàu baéc ngang phía tröôùc ñöôïc trang trí bôûi caùc töôïng thaàn, thaùp vaøng (Bayon) ôû chính giöõa thaønh phoá, thaùp ñoàng (Baphuon) moät daëm veà phía baéc, cung ñieän hoaøng gia moät daëm nöõa xa hôn veà cuøng höôùng baéc. ÔÛ ngoaøi thaønh phoá Angkor Thom, Chaâu Ñaït Quan coù noùi laø veà phía nam, coù thaùp Lu Phan (Phnom Bakheng) vaø moä cuûa Lu Pan (Angkor Wat).”

Æ  Trung taâm cuûa Angkor Thom laø ñeàn Bayon, ñeàn coù 54 thaùp cao töø 25 – 43m. moãi thaùp coù 04 maët ngöôøi vôùi nuï cöôøi phuùc haäu taïc theo Phaät thoaïi. Toång coäng goàm 216 khuoân maët. Ñöôïc xaây döïng töø cuoái Theá kyû 12 theo phong caùch Phaät giaùo. Ñeàn naèm ôû coång ra cuûa coång Chieán Thaéng trong khu quaàn theå cuûa Kinh thaønh Angkor Thom.

Keá beân Bayon veà phía Baéc laø cung ñieän vua Phimeanakas. Phimeanakas (Ñeàn trôøi) taïi Angkor, Campuchia laø moät ngoâi ñeàn Hindu theo phong caùch Khleang ñöôïc xaây cuoái theá kyû 10, trong thôøi kyø trò vì cuûa vua Rajendravarman II (941-968), sau ñoù ñöôïc xaây laïi vaøo thôøi Suryavarman II theo hình daïng moät kim töï thaùp coù 3 taàng. Treân ñænh kim töï thaùp naøy coù moät thaùp lôùn treân cuøng, töông truyeàn noù coù moät thaùp laøm baèng vaøng laø nôi nghæ ñeâm cuûa vua cuøng vôùi raén thaàn. Theo truyeàn thuyeát, nhaø vua ñaõ ñaõ traûi qua ca canh gaùc ñaàu tieân moãi ñeâm vôùi moät coâ gaùi Naga trong ngoâi thaùp vaø keå caû hoaøng haäu cuõng khoâng ñöôïc ñi vaøo ñaây. Chæ coù ca gaùc thöù hai thì nhaø vua môùi quay veà cung vôùi hoaøng haäu. Neáu Naga laø moät chuû ñaát toái cao cuûa ñaát Khmer khoâng ñeán moät ñeâm, neáu nhaø vua khoâng coù maët, tai hoïa seõ giaùng leân vuøng ñaát cuûa oâng. Nay haàu nhö chæ laø baõi ñaát troáng naèm giöõa moät soá töôøng thaønh coøn soùt laïi. Trong khu hoaøng gia coøn hai hoà nöôùc lôùn goïi laø Srah Srei vaø Srah Bros nôi xöa kia vua, cung nöõ traàm mình taém. Chaâu Ñaït Quan ñaõ vieát veà cung ñieän hoaøng gia nhö sau (9): “ÔÛ ñaây coù moät thaùp vaøng (Phimeanakas), treân laàu cao nhaát cuûa thaùp laø nôi nhaø vua nguû. Moïi ngöôøi daân ôû ñaây cho laø treân thaùp ñoù coù hoàn cuûa moät con raén chín ñaàu. Raén naøy laø chuû cuûa taát caû ñaát ñai treân xöù sôû. Hoàn raén xuaát hieän nöõa ñeâm döôùi daïng moät ngöôøi ñaøn baø. Chính vôùi hoàn raén naøy maø nhaø vua nguû vaø keát hôïp chung”. Ñoä cao cuûa ñeàn trung bình cao 35 m, ngang 28 m, hình aûnh chuùng ta thaáy beân phaûi maøn hình ñöôïc xem laø ñeàn trung taâm, neáu tính luoân chaân thaùp coù khi leân ñeán 40 m. Töông truyeàn raèng chính nhöõng baäc thang ñi leân naøy maø haèng ñeâm, nhaø vua ñaõ leo leân ñeå nguû cuøng vôùi raén thaàn Naga. Taïi cung ñieän hoaøng gia, caùc nhaø khaûo coå ñaõ tìm thaáy moät phieán ñaù taïc tieáng Phaïn keå veà söï nghieäp cuûa vua Jayavarman VII nhö sau. Luùc thieáu thôøi, khi Jayavarman VII mang quaân ñi ñaùnh Champa, thì cha maát. Vua Yasovarman II leân ngoâi, nhöng bò Tribhuvanaditya chieám ngoâi. OÂng trôû veà ñôïi luùc coù thôøi cô ñeå phuïc hoài ngoâi vua. Khi Champa mang binh ñaùnh phaù Angkor vaø tieâu dieät Tribhuvanaditya, oâng töï xöng laø vua vaø khôûi nghóa choáng laïi Champa. Cuoäc chieán vôùi Champa raát laø gay go qua nhieàu traän ñaùnh vaø cuoái cuøng toaøn thaéng giaûi phoùng ñaát nöôùc. Sau ñoù, Jayavarman VII traû thuø mang quaân ñaùnh Champa, Champa baïi traän vaø trôû thaønh moät tænh cuûa Ñeá cheá Khmer. Ñaây laø khuùc quanh lôùn trong lòch söû cuûa caû Champa vaø Khmer. ÔÛ Bayon vaø Banteay Chmar coù caùc ñieâu khaéc veà caûnh thuûy chieán vôùi Champa raát soáng ñoäng. Banteay Chmar khoaûng 150 km veà phía taây baéc Angkor gaàn bieân giôùi Thaùi Lan hieän nay, ñöôïc Jayavarman VII xaây döïng töôûng nieäm con oâng vaø boán töôùng laûnh hy sinh ñaùnh Champa. Banteay Chmar coù kieán truùc töông töï nhö Bayon vôùi thaùp boán maët, naèm treân con ñöôøng loä xöa noái lieán Angkor vôùi Phimai vaø cao nguyeân Khorat (nay thuoäc Thaùi Lan).

 

Æ  Töø ñoù cuõng coù moät truïc ñöôøng chaïy veà phía ñoâng ra moät cöûa goïi laø cöûa “Chieán Thaéng”.

Æ  Trong Angkor Thom coøn coù haøng chuïc ngoâi ñeàn nhö: Bophuon, Terrace of the Lever King, Royal Eclosure (Hoaøng Cung) cuûa vò vua Yavaraman thöù VII theá kyû XII

Æ  Terrace of the Elephants (Quaûng tröôøng ñaáu voi) – nôi toå chöùc caùc leã hoäi truyeàn thoáng cuûa Ngöôøi Khôme coå : Elephant Terrance… vì theá Angkor Thom coù 2 trung taâm bieåu hieän 2 thôøi kyø lòch söû khaùc nhau. Hieän nay, TP.Angkor Thom chæ coøn laø pheá tích, beân trong laø röøng daøy ñaëc caây cao, daây leo khaép nôi, khoù coù theå bieát laø coù thaønh phoá, ñeàn ñieän trong ñoù.

-  Nuùi Bakheng: Xaây döïng cuoái TK XIX theo phong caùch Hindu giaùo, cao 65m, naèm giöõa Angkor Wat vaø Angkor Thom, coù daáu chaân traùi cuûa thaàn giuùp xaây ñeàn Angkor. Ñeàn coù 108 thaùp phuï baèng sa thaïch (ñaù ong). Neân ñi xeá chieàu ñeå ngaém toaøn caûnh Siem Reap Angkor Wat, Hoà Baraây, saân bay Sieâm rieäp vaø hoaøng hoân treân ñænh Angkor. Coù theå cöôõi voi leân nuùi, giaù 25^USD/khaùch/löôït leân, xuoáng laø 15^USD.

-  Tham quan Ñeàn Takeo, Ñeàn Banteakdei coå kính …

-  Ñeàn Taphrom, Ngoâi ñeàn thôø meï cuûa vua nôi ghi nhieàu daáu aán cuûa Maãu haäu cuûa vò Vua thöù VII, Quyù khaùch khoâng khoûi ngaïc nhieân khi ñöùng döôùi nhöõng chuøm reã caây nhö suoái toùc daøi cuûa Maãu haäu phuû quanh ñeàn, laø nôi duy nhaát coøn ghi laïi söï taøn phaù khuûng khieáp cuûa thieân nhieân gaàn 1000 naêm qua. Nôi ñöôïc Holywood choïn laøm khung caûnh trong phim “Bí maät ngoâi moä coå”. Ñaây laø ngoâi ñeàn laõng maïn nhaát naèm trong quaàn theå Angkor ñöôïc vua Jayavarman VII xaây naêm 1186 ñeå töôûng nieäm meï cuûa mình laø Baø Jayarajachudanami döôùi daïng töôïng Quan Aâm Boà Taùt Baùt Nhaõ Ba vaø töôïng thaày cuûa vua mang teân Jayamangalartha. Caû 02 böùc töôïng ñeàu ñöôïc ñaët trong ñeàn. Caùc caây coå thuï nhö Boâng Gaïo (Kh’nia), Ficus Religiosa moïc ngay treân ñeàn vôùi nhöõng reã caây lôùn bao phuû caùc thaùp caøng laøm cho kieán truùc ñeàn trôû neân hoang vu, heát söùc bí hieåm kyø laï. Taïi ñaây coøn coù moät haønh lang kyø bí, maø ñi beân trong ñoù, neáu baïn ñaäp nheï tay leân ngöïc seõ nghe ñöôïc tieáng ñoäng voïng veà raát maïnh qua nhöõng böùc töôøng thaønh.

-  Banteay Srei: Caùch Siem Reap 35km, xaây döïng töø TK X theo phong caùch Hindu giaùo. Ñeàn nhoû baèng sa thaïch vaø ñaù ong nhöng kieán truùc vaø ñieâu khaéc cöïc kyø tinh xaûo.

-  Hoà Barrai: Hoà nhaân taïo roäng treân 400ha, ñöôïc hoaøn thaønh vaøo cuoái TK IX. Ñaây laø baõi taém töï nhieân vaø laø nguoàn nöôùc cung caáp cho khu vöïc. Nôi baùn ñoà löu nieäm giaù reû. Veù tham quan quaàn theå Angkor moãi ngaøy laø 20^USD/ngöôøi. Taïi Angkor coù dòch vuï kinh khí caàu ngaém Angkor ôû ñoä cao 300m, giaù 11^USD/khaùch/15p.

-  Daõy nuùi Kulen vaø Kbal Spean: caùch Siem Reap 55Km, nôi khôûi ñaàu cuûa neàn vaên minh Angkor. Kulen laøm moät daõy nuùi sa thaïch cao 302m troâng ra ngoâi ñeàn Banteay Srey. Naêm 802AD leã ban thaùnh cuûa vua Jayarvaman II. Phí vaøo cöûa ñoái vôùi khaùch leû laø 20$, traû taïi choã.

-  Thöôûng thöùc ñieäu muaù APSARA quyeán ruõ laøm ñaém say loøng ngöôøi.

-  Bien Hoø Tonle Sap: Trong phaàn lôùn thôøi gian cuûa naêm, hoà naøy khaù heïp vaø noâng, saâu chæ khoaûng 1 m vaø dieän tích 10.000 km². Trong muøa möa, soâng Tonle Sap noái hoà vaø soâng Meâ Koâng ñöa nöôùc soâng Meâ Koâng vaøo laøm cho löôïng nöôùc cuûa hoà daâng leân vaø hoà coù dieän tích 16.000 km² vaø saâu coù nôi leân ñeán 9 m, laøm ngaäp luït caùc caùnh ñoàng vaø caùnh röøng xung quanh. Hoà laø nôi sinh soâi lyù töôûng cuûa nhieàu loaøi caù nöôùc ngoït. Hoà Tonle Sap laø moät trong nhöõng hoà nöôùc ngoït coù heä sinh thaùi ña daïng vaø coù saûn löôïng caù lôùn nhaát theá giôùi, nuoâi soáng 3 trieäu ngöôøi vaø cung caáp 75% saûn löôïng caù nöôùc ngoït vaø 60% löôïng chaát ñaïm cho daân Campuchia. Hoà naøy cuõng laø nôi ñieàu hoøa löôïng nöôùc quan troïng cho vuøng haï löu soâng Meâ Koâng. Nhôø hoà Tonle Sap, löôïng nöôùc soâng Cöûu Long ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long ñöôïc ñieàu hoøa vaøo muøa möa (haïn cheá luõ luït) vaø muøa khoâ (caáp boå sung nöôùc) hôïp lyù. Hoà naøy ñöôïc hình thaønh khoaûng 5500 naêm tröôùc Coâng nguyeân do söï va chaïm cuûa luïc ñòa AÁn Ñoä vôùi chaâu AÙ. Tonle Sap laø 1 trong nhöõng hoà nöôùc ngoït lôùn nhaát theá giôùi, naèm giöõa laõnh thoå Cambodia. Muøa möa dieän tích leân ñeán 12000km2. Muøa khoâ nöôùc ruùt xuoáng, dieän tích thu heïp chæ coøn ½, theå tích hoå chæ coøn 1/10. Bôø gaàn nhaát caùch Siem Reap khoaûng 12km. Taïi ñaây, thuoäc ñòa phaän (vaø thuûy phaän?) Chong Kneas coù 1 laøng noåi. Cö daân ôû ñaây phaàn lôùn laø ngöôøi Vieät Nam nhaäp cö.

-  Laøng Noåi treân soâng Tonle Sap vaø “Chantiers Ecoles – Les Artisans d’ Angkor “ hoaëc Laøng Vaên Hoaù Kh’mer (Kh’mer Cultural Village) vôùi 11 ngoâi laøng theå hieän nhöõng neùt ñaëc tröng cuûa 19 daân toäc ôû Campuchia vaø ñaëc bieät giôùi thieäu caùch thöùc maø ngöôøi Kh’mer xöa xaây döïng neân ngoâi ñeàn Angkor Wat ñeå chuùng ta coù caùi nhìn toång theå neàn Vaên hoùa Khmer coå.